Twee waarheden

Als je jezelf hoort zeggen in een discussie met je (ex-)partner: ‘nee dat is niet zo’, of ‘nee zo is het niet gegaan’, of ‘dat is zooo niet waar’ dan is de kans groot dat je met elkaar verstrikt raakt in het overtuigen van de ander dat jouw versie de enige waarheid is. Grote kans dat je partner in die discussie hetzelfde doet. Het resultaat: je voelt je niet gehoord, niet begrepen en enorm gefrustreerd. En dat geldt voor jullie allebei.

Zou het zo kunnen zijn dat je allebei gelijk hebt?

“Ook al heb jij gelijk, dat maakt nog niet dat ik ongelijk heb, je hebt het alleen nog niet gezien vanuit mijn standpunt”

De 6 en de 9

Als ik in de mediations vergelijkbare discussies hoor dan teken ik altijd een 6 op een blaadje (of een 9, het is maar net hoe je er tegenaan kijkt). En leg dat tussen beide partners neer. Net zoals hierboven op het plaatje. Een eenvoudig hulpmiddel wat direct inzicht geeft wat er aan de hand is: de ander ervan willen overtuigen dat jij gelijk hebt. Maar hoeveel argumenten je ook aandraagt, als het gaat om gevoel, percepties, beleving dan kan je de ander er niet van overtuigen dat hij ongelijk heeft. Dat jouw verhaal waar is, maakt niet dat het verhaal van de ander niet waar is of er niet toe doet en viceversa.

In deze setting geef ik ieder om de beurt de ruimte om uit te leggen hoe de situatie is vanuit dat perspectief. De ander mag dan niet onderbreken. Twee verhalen over gebeurtenissen met allebei een andere kleur, andere details die ertoe doen, andere emoties, andere overtuigingen die meespelen en daarmee voor ieder een hele andere beleving. Vanuit mijn perspectief zie ik de 6 en de 9 op zijn kant, dus voor mij is het eenvoudig om beide waarheden te zien, maar ik ben dan ook geen onderdeel van het conflict.

Toch weet ik dat het heel moeilijk is om hieruit te blijven. Wat maakt dat we in discussies geen oog hebben voor het gevoel/verhaal/beleving van de ander? Wat maakt dat je de ander wil overtuigen dat jouw waarheid de enige is of de enige die er toe doet?

De pijn die spreekt

Een discussie of conflict ontstaat niet zomaar. Daar gaat een trigger, een sneer, een belediging, een verwijt, een opeenstapeling van kleine ruzies, teleurstellingen of gedoe aan vooraf. Je wordt geraakt in iets pijnlijks. Vanuit die geraaktheid ga je reageren (zelfverdediging). Dat doe je op de manier zoals je jezelf die hebt aangeleerd toen je jong was. De wijze van reageren in conflict triggert die vervolgens op de eigen manier reageert vanuit deze geraaktheid. Bij een conflict tussen twee mensen gaan deze overlevingsmechanismen met elkaar de strijd aan. Dat gaat snel, automatisch en voor een heel groot deel onbewust. Het gaat dan om winnen of verliezen, aanvallen of verdedigen, vechten of vluchten. Ieder reageert van daaruit op zijn eigen manier waarbij de klacht is: ‘we kunnen niet communiceren’ Het mechanisme is ooit voortgekomen uit pijn die je niet wilt zien, of voelen. Alles beter dan in die pijn te voelen.

Wel gehoord willen worden en niet willen horen

Het ‘niet kunnen communiceren’ betekent in de praktijk veelal dat je zelf wel gehoord wil worden maar de ander niet wil horen. In een relatie zoek je liefde, geborgenheid en geruststelling dat de ander er voor je is als je die nodig hebt. Onbewust wil je dat de ander ervoor zorgt dat jij geen pijn hebt. Je wilt gehoord worden en gezien, vooral in de ogen van je lief. Als je dan je verhaal doet bij de ander over jouw pijn en de ander daarvoor verantwoordelijk stelt, dan verwacht je bij de ander begrip, een luisterend oor, herkennen en erkennen van je pijn. Als dat niet gebeurt omdat door jouw verhaal de ander geraakt wordt in eigen pijnstukken, zich aangeklaagd voelt. In plaats daarvan jou ervan wil overtuigen dat je het mis hebt, niet moet zeuren, dat jij het probleem bent of op een andere manier olie op het vuur gooit. Zie dan nog maar eens oog te hebben voor het verhaal van de ander.

Bij het lezen hiervan voel je vast al wel wat je automatische reactie dan zou zijn.

Hoe dan wel?

Dit deel noem ik altijd levenskunst. Het vergt moed en wijsheid om het proces met jezelf aan te gaan om het anders te gaan leren doen zonder jezelf daarmee tekort te doen. Daar kan je de rest van je leven zoet mee zijn. Toch kan je door een aantal eenvoudige stappen al veel bereiken:

• Word je bewust van een conflict om deze twee ‘waarheden’.

• Stap uit het conflict (door dit aan te kondigen) en neem afstand zodat je niet in je automatische verdedigingsmechanisme stapt.

• Vanuit de rust: erken dat je beide een andere waarheid hebt en dat beide mogen bestaan.

• Neem tijd voor zelfonderzoek. Wat raakt? Wat wordt niet gezien, niet gehoord? Waar ben je bang voor?

• Neem verantwoordelijkheid voor je eigen emoties, gevoel, angst, gedachten en handelen als gevolg daarvan. Ken je je eigen manier van reageren en van waaruit dat ontstaat? Ben je je bewust van de impact van jouw manier van reageren op de ander?

• Leer op een veilige manier dit met je partner te delen. Al zal dit erg lastig zijn in een proces van scheiding, omdat je beiden dan in de overlevingsmodus bent en alle energie nodig hebt om jezelf overeind te houden.

• Leer jezelf open te stellen voor het verhaal van de ander en onderdruk elke automatische neiging om verdedigend te reageren.

Een veilige manier van delen is:

Je pijn en angst te leren delen en te vragen wat je nodig hebt van de ander (en te bedanken als je dit hebt gekregen). Als dit aan jou gevraagd wordt is het aan jou om aandachtig te luisteren en volledig bij het verhaal te zijn van de ander, zonder te onderbreken. Daadwerkelijk horen en laat blijken dat je het hebt begrepen en geef aan wat je daarin wel (of niet) kan betekenen.

Hulp nodig? Samen of alleen?

Zoek jij begeleiding om te leren hoe je uit een negatief patroon kan stappen en stappen te zetten vanuit overleven naar leven? Willen jullie uit de spiraal van niet begrijpen en begrepen worden? Maak nu een afspraak, samen (bemiddeling of coaching) of alleen (coaching).