Ik wil wel, maar ik kan niet scheiden.

Kan een gevoel van verantwoordelijkheid in de weg staan van het besluit om uit elkaar te gaan?

Verantwoordelijkheidsgevoel is een groot goed en erg belangrijk in een relatie. Als je ervoor kiest om samen ervoor te gaan, een gezin te stichten en samen verplichtingen aan te gaan, dan ben je verantwoordelijk voor dit commitment en de gemaakte keuzes en datgene wat voortvloeit uit die keuzes. Maar als je een te grote jas aantrekt en vindt dat je verantwoordelijk bent voor het geluk van de ander dan kan juist ondermijnend werken voor een duurzame harmonieuze relatie en je eigen gevoel van geluk.

“….. Zingt en danst tezamen en weest blijde, maar bent ieder alleen,

zoals de snaren van een luit op zichzelf zijn, al doortrilt hen dezelfde muziek.

Geef je harten, maar geef ze niet aan elkander in bewaring.

Want alleen de hand des levens kan je harten bevatten.

En staat tezamen, maar niet te dicht bijeen:

want de zuilen van de tempel staan ieder op zichzelf,

en de eik en de cypres groeien niet in elkanders schaduw.

Uit: “De profeet”, Kahlil Gibran

Teveel (weg-)gegeven

Hij was al jaren niet echt gelukkig in de relatie, maar was zich daar eigenlijk nauwelijks van bewust. Hij vond het belangrijk dat het goed ging met zijn vrouw en met zijn kinderen en daar had hij alles voor over. Als hij zich daarvoor moest wegcijferen dan was dat maar zo. En laten we eerlijk zijn, zo slecht hadden ze het toch ook niet samen? Als ouders samen ging het ook goed, ze deelden de taken en hij stond jarenlang elk weekend langs de lijn als coach bij de teams van zijn kinderen. Voldoening haalde hij daarnaast uit zijn werk, daar kon hij zijn creativiteit in kwijt en had hij het gevoel dat hij werd gezien en gewaardeerd. Maar toch, de partnerrelatie liep de laatste jaren steeds moeizamer. Hij was zo gewend alles voor haar te doen en klaar te staan voor wat zij nodig had waardoor hij zijn eigen wensen en behoeftes uit het oog was verloren. Vrijwel ongemerkt ging hij over zijn eigen grenzen. Hij was dat zo gewend. Zo ging dat vroeger thuis ook. Niet gewend om iets te vragen voor zichzelf, of ooit het vragen afgeleerd omdat er niets was of omdat er niemand was die daarin kon voorzien. Dit voelde vertrouwd en bekend en in zekere zin ook veilig.

Ze kenden elkaar van hun opleiding en waren van studiegenoten, vrienden en daarna partners geworden. Zij had al jong het nodige meegemaakt en hij voelde daarom dat zij beschermd moest worden tegen groter leed. Als zij gelukkig was, dan was hij het ook. Dacht hij. En hij had toch weinig nodig, dacht hij. Zo raakte hij steeds meer gewend om alles vanuit het perspectief ‘als zij maar gelukkig is’ te zien. Maar naarmate de jaren verstreken merkte hij dat wat hij ook deed, wat hij ook gaf, dat hij haar niet gelukkig kon maken. Hoe meer hij gaf, hoe leger hij werd. Het vervulde hem niet en het vervulde haar ook niet. De gesprekken werden scherper en gingen over in verwijten en aanklachten, waar hij het liefst voor weg liep. Het was nooit genoeg. Aan scheiden dacht hij steeds vaker, maar het bleef bij denken en dromen van een andere werkelijkheid. Vluchten in fantasie en af en toe stiekem een flirt buiten de deur. Scheiden kon hij niet. Hij had beloofd haar te beschermen en niet in de steek te laten. Hij was bang dat ze het niet zou redden zonder hem. Dat had ze al zo vaak duidelijk gemaakt. Bij de gedachte van ‘uit elkaar’ raakte ze volledig in paniek. Hij voelde zich direct schuldig aan de gedachte en schaamde zich over zijn uitspattingen. Dat maakte het dubbel zo moeilijk. Dan maar niet scheiden ook al wilde hij dat eigenlijk wel. Hij suste zijn gedachten. Deze situatie was toch zo slecht niet? Zo zou hij het toch nog prima kunnen volhouden? Maar gelukkig was hij niet.

Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen geluk

In bovenstaand voorbeeld wordt duidelijk dat deze manier van liefde geven uiteindelijk ongewild en onbewust uitmondt in verwijdering en een gevoel van leegte. De man in dit voorbeeld was zo gewend om de verantwoordelijkheid voor anderen te dragen dat hij vergeten was om eigen behoeftes en eigen grenzen aan te geven. Daarmee vergat hij de verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen geluk. Door continu te denken aan wat de ander nodig heeft en te vergeten wat hij zelf nodig had liet hij zichzelf in de steek.

Het is aanmatigend te denken dat je de emotionele ballast van de ander zou kunnen dragen of dat je ander zou moeten redden. Daarmee ontneem je de ander in zekere zin de ruimte of noodzaak om (emotioneel) voor zichzelf te zorgen. Dat is niet versterkend, maar juist voor beiden verzwakkend en daarmee ondermijnend voor de relatie. Het bevestigd de afhankelijkheid en ongelijkwaardigheid.

Een gezonde partnerrelatie vraagt om gelijkwaardigheid en autonomie. Twee bomen die de ruimte hebben om volwaardig te groeien naast elkaar, met voldoende afstand om zelfstandig te kunnen blijven staan, ook als de ander wegvalt. Maar hoe kan je de ander de ruimte geven om autonoom en gelijkwaardig in de relatie te staan als jezelf niet duidelijk bent in wat jij nodig hebt en wat jouw grenzen zijn? En hoe kan de ander autonoom en gelijkwaardig naast je staan als je je partner de noodzaak ontneemt om voor zichzelf te zorgen? Zou je het uit kunnen houden om niet meer te willen redden?

Hoe doorbreek je het patroon?

Als dit patroon ingesleten is en dit het enige is wat je kent, dan is het heel moeilijk zijn om daar van een afstand naar te kijken. Ook is het heel moeilijk om het ter sprake te brengen als je dat van huis uit niet gewend bent. Bang om het fout te doen, bang om de ander te kwetsen, bang om alles kwijt te raken wat zo vertrouwd is. Die angst maakt dat je doorgaat op de bekende weg en zo gaandeweg steeds verder van jezelf en elkaar verwijderd raakt. Als dit herkenbaar voor je is, je denkt aan scheiden, maar dit niet bespreekbaar durft te maken, dan zou een onverwachte interventie van buitenaf de enige oplossing voor je kunnen zijn. Een andere oplossing is om in een veilige setting en onder begeleiding de relatieschade in kaart te brengen en te bespreken om van daaruit beweging te creëren. Dat hoeft niet direct over scheiden te gaan, maar kan ook betekenen dat je de relatie een nieuwe impuls gaat geven. Neem contact op voor een vrijblijvende intake via het contactformulier of via 06-19179828.